Toàn Cảnh Thị Trường Phân Bón 2025: Cơ Hội, Thách Thức và Xu Hướng Nổi Bật

Thị trường phân bón đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trước áp lực từ biến đổi khí hậu, xu hướng nông nghiệp bền vững và nhu cầu tiêu dùng ngày càng khắt khe. Không chỉ là ngành cung ứng đầu vào cho nông nghiệp, phân bón giờ đây còn là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị sản xuất thực phẩm an toàn. Vậy đâu là cơ hội – thách thức của thị trường này trong năm 2025 và giai đoạn tới? Bài viết dưới đây của Sahari sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về thị trường phân bón. Đây cũng là thông tin hữu ích cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và cả bà con nông dân đang theo đuổi canh tác hiệu quả, bền vững.

1. Giới thiệu về thị trường phân bón

Phân bón đóng vai trò không thể thiếu trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Đây là nguồn cung cấp dinh dưỡng chính giúp cây trồng sinh trưởng khỏe mạnh, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Trong bối cảnh dân số thế giới gia tăng, nhu cầu lương thực ngày càng lớn, phân bón ngày càng trở thành ngành thiết yếu, góp phần ổn định an ninh lương thực toàn cầu.

Tại Việt Nam – một quốc gia nông nghiệp chiếm tới hơn 30% lao động – thị trường phân bón không chỉ là đầu vào quan trọng cho nông dân mà còn là lĩnh vực có ảnh hưởng lớn đến chính sách nông nghiệp và phát triển nông thôn bền vững.

Phân bón trở thành ngành thiết yếu

2. Quy mô và tốc độ tăng trưởng thị trường

Theo thống kê của Bộ Công Thương và FAO, Việt Nam tiêu thụ khoảng 10–11 triệu tấn phân bón mỗi năm. Trong đó, phân vô cơ chiếm tỷ trọng lớn nhất, với các loại phổ biến như phân đạm (Ure), phân lân, kali, NPK tổng hợp. Tuy nhiên, xu hướng chuyển dịch đang diễn ra mạnh mẽ khi người nông dân bắt đầu quan tâm hơn đến phân hữu cơ, phân vi sinh và các chế phẩm sinh học.

Thị trường toàn cầu cũng ghi nhận mức tăng trưởng đều đặn 3–5%/năm. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang dẫn đầu về tiêu thụ, với các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia. Trong khi đó, châu Âu và Bắc Mỹ tập trung vào phân bón xanh, thân thiện môi trường, hướng tới nông nghiệp tái sinh.

Quy mô và tốc độ tăng trưởng thị trường

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường phân bón

3.1 Giá nguyên liệu đầu vào

Ngành phân bón phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu như lưu huỳnh, amoniac, kali. Giá các nguyên liệu này thường xuyên biến động do xung đột địa chính trị, chi phí logistics và biến động tỷ giá khiến giá thành sản phẩm thay đổi liên tục.

3.2 Chính sách nhà nước và thuế quan

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quản lý chặt chất lượng phân bón, hạn chế phân giả, phân kém chất lượng. Tuy nhiên, việc miễn thuế VAT cho phân bón vô cơ nhưng không áp dụng cho hữu cơ gây ra sự bất hợp lý trong cạnh tranh.

3.3 Biến đổi khí hậu và mùa vụ

Tình trạng hạn mặn, mưa trái mùa, ngập úng diễn ra ngày càng thường xuyên khiến nông dân thay đổi lịch mùa vụ, từ đó kéo theo nhu cầu sử dụng phân bón cũng thay đổi theo.

3.4 Xu hướng tiêu dùng

Nông nghiệp hiện đại đang chuyển dịch từ “canh tác chạy theo năng suất” sang “nông nghiệp sinh thái” và “nông nghiệp tái sinh”. Điều này buộc thị trường phân bón phải thích nghi và phát triển các sản phẩm ít độc hại, thân thiện môi trường.

Xu hướng tiêu dùng

4. Các loại phân bón phổ biến và xu hướng sử dụng

4.1 Phân vô cơ (hóa học)

Phân đạm, phân lân, kali và NPK là dòng phổ biến nhất hiện nay, với hiệu quả nhanh, dễ sử dụng. Tuy nhiên, lạm dụng phân vô cơ lâu dài khiến đất bạc màu, giảm độ phì, gây ô nhiễm nước và không khí.

4.2 Phân hữu cơ

Chiết xuất từ phân chuồng, phân xanh, chất thải thực vật, phân hữu cơ cải tạo đất tốt, làm tăng độ mùn và cân bằng pH. Nhu cầu phân hữu cơ đang tăng nhanh nhờ phong trào nông nghiệp sạch và chứng nhận GlobalG.A.P.

4.3 Phân vi sinh, phân sinh học

Sản phẩm chứa chủng vi sinh vật có lợi như Bacillus, Trichoderma, giúp cố định đạm, phân giải lân, kháng nấm hại rễ. Đây là xu hướng đang được các HTX, trang trại lớn và vùng chuyên canh ứng dụng mạnh.

4.4 Phân công nghệ cao

Nhiều doanh nghiệp đã ra mắt phân bón nano, phân bón chậm tan, phân tan nhanh dạng gel hoặc phân phối dinh dưỡng theo thời gian. Các dòng phân này giúp tiết kiệm chi phí, giảm rửa trôi và tối ưu hiệu quả.

Phân bón công nghệ cao

5. Thách thức của ngành phân bón

• Phụ thuộc vào nhập khẩu: Phần lớn nguyên liệu như SA, kali, lân thô vẫn phải nhập khẩu, gây rủi ro về giá và nguồn cung.
• Phân bón giả mạo – không đạt chuẩn: Dù được siết chặt quản lý, phân giả vẫn len lỏi ở vùng nông thôn, gây thiệt hại nghiêm trọng cho bà con nông dân.
• Cạnh tranh thiếu lành mạnh: Nhiều nơi đua nhau giảm giá, bán phá giá, kéo theo tình trạng ép chiết khấu cao – dẫn tới cắt giảm chất lượng sản phẩm.
• Thiếu dịch vụ kỹ thuật đi kèm: Phân tốt nhưng không có kỹ thuật sử dụng đúng sẽ giảm hiệu quả. Đây là khoảng trống lớn trong ngành hiện nay.

Phân bón giả len lỏi ở vùng nông thôn

6. Cơ hội và xu hướng tương lai

• Bùng nổ phân hữu cơ – vi sinh: Khi nhu cầu thực phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc ngày càng tăng, các dòng phân sạch sẽ có cơ hội mở rộng.
• Đẩy mạnh xuất khẩu: Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu phân bón sang các thị trường đang phát triển như Campuchia, Lào, châu Phi, Nam Á.
• Ứng dụng công nghệ số: Từ hệ thống truy xuất nguồn gốc, sàn thương mại điện tử, đến các app hướng dẫn sử dụng phân đúng liều lượng – đúng thời điểm – theo cây trồng và vùng miền.
• Tối ưu hóa mô hình phân phối: Sự phát triển của hệ thống logistics và thương mại điện tử mở ra cơ hội phân phối trực tiếp từ nhà sản xuất đến nông dân – cắt giảm chi phí trung gian.

Logistics phát triển mở ra cơ hội phân phối trực tiếp

Qua bài viết của Sahari cho thấy thị trường phân bón đang chuyển mình mạnh mẽ. Sự dịch chuyển từ phân vô cơ sang các dòng phân bền vững, từ phân đại trà sang phân chuyên biệt theo cây trồng, theo giai đoạn… là xu hướng tất yếu. Bài toán hiện tại không còn là giá rẻ, mà là hiệu quả – bền vững – đồng hành kỹ thuật. Doanh nghiệp nào chủ động đầu tư công nghệ, nâng cấp chất lượng, hỗ trợ kỹ thuật và đồng hành cùng bà con sẽ là người chiến thắng trong cuộc đua phân bón thời đại mới.