#1 Dấu Hiệu Nhận Biết Sâu Đục Thân Hại Lúa & Cách Phòng Trừ

Sự xuất hiện của sâu đục thân hại lúa là vấn đề khiến người nông dân lo lắng vì ảnh hưởng trực tiếp đến vụ mùa bội thu. Vậy làm thế nào để phòng ngừa và loại bỏ loại sâu đục thân lúa này một cách tốt nhất? Cùng tìm hiểu các đặc điểm, dấu hiệu, cũng như các biện pháp phòng ngừa được chia sẻ trong bài viết dưới đây. 

1. Đặc điểm của sâu đục thân hại lúa

Về mặt hình thái, có tổng cộng bốn giai đoạn phát triển của sâu đục thân hại lúa. Để quan sát và theo dõi tình trạng đồng lúa, bà con cần nắm rõ những đặc điểm sau:

• Trứng: Trứng được đẻ sẽ có hình dạng bầu dục, đoạn giữa nhô cao, và bề mặt phủ một lớp lông màu vàng nhạt. Ban đầu, trứng có màu trắng, sau đó chuyển sang màu vàng nhạt và ngà ngà. Trứng trước khi nở thành sâu con thường có màu đen.
• Sâu non: Sâu non có chiều dài từ 21 - 25mm, phần đẫy sức màu trắng sữa, và phần đầu màu nâu vàng.
• Nhộng: Nhộng cái và nhộng đực có sự khác biệt trong hình dạng. Nhộng cái có chân sau chỉ dài đến đốt bụng thứ 5, trong khi nhộng đực có chân sau dài đến đốt bụng thứ 8. Ở giai đoạn đầu, nhộng có màu trắng sữa, sau đó chuyển sang màu vàng nhạt.

Sâu trưởng thành 

• Ngài đực: Phần đầu ngực và cánh trước của ngài đực có hình tam giác màu nâu vàng nhạt. Trên trung tâm cánh có một chấm đen, và vệt xiên màu nâu đen chạy từ đỉnh cánh đến mép sau. Ngài đực có mắt kép, lớn và đen hơn so với ngài cái.
• Ngài cái: Ngài cái thường có màu vàng nhạt hoặc màu trắng ánh vàng. Điểm đặc biệt để phân biệt với ngài đực là phần lông màu vàng nhạt ở phía cuối bụng. Phía giữa cánh có một chấm đen.

Đặc điểm của sâu đục thân hại lúa

Xem thêm: #1 Đặc Điểm Của Sâu Đục Thân Và Cách Nhận Biết Giai Đoạn

2. Dấu hiệu nhận biết lúa bị sâu đục thân và triệu chứng

Ở từng giai đoạn khác nhau trong quá trình phát triển của lúa, triệu chứng do sâu đục thân hại lúa gây ra cũng thay đổi theo cách đặc biệt: 

• Giai đoạn gieo mạ hoặc làm đồng: Sâu đục thân lúa tại giai đoạn này thường tấn công mạ non, khiến mạ dễ bị chết khô và héo. Sâu đục vào phần nõn giữa của cây và hút chất dinh dưỡng từ đó.
• Giai đoạn mạ lúa đã lớn: Sâu đục thân trên lúa gây nguy cơ đứt gốc khi nhổ mạ ở giai đoạn này.
• Giai đoạn đẻ nhánh: Sâu thường đục vào phần thân dưới và làm ảnh hưởng đến chức năng dẫn truyền chất dinh dưỡng, nhựa, làm cho lá non trên không thể phát triển. Lá non sẽ bắt đầu cuốn dọc lại, chuyển từ màu xanh mạ sang xanh sẫm, rồi chuyển sang màu vàng và héo khô.
• Giai đoạn lúa đứng làm đồng: Sâu non tập trung tấn công vào phần bên trong bẹ và đục vào phần ống.
• Giai đoạn trổ bông: Giai đoạn quan trọng, sâu đục thân tấn công tại đây có thể làm cho bông lúa không thể trổ, hoặc nếu trổ thì sẽ bị bạc bông.

Dấu hiệu nhận biết lúa bị sâu đục thân và triệu chứng

3. Nguyên nhân dẫn đến lúa bị sâu đục thân

Sâu đục thân trên lúa là một vấn đề nghiêm trọng trong nông nghiệp và có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này: 

• Quản lý đồng ruộng chưa chặt chẽ: Đây là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự tăng cường sự lây nhiễm của sâu đục thân hại lúa. Các vùng đồng ruộng không được quản lý cẩn thận có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu.
• Thiếu vệ sinh đồng lúa: Sự thiếu vệ sinh trong đồng lúa, như việc không làm sạch các mảng lúa còn sót lại sau mỗi vụ thu hoạch, có thể tạo nên môi trường lý tưởng cho sâu đục thân lúa sinh sống và phát triển.
• Sự thiếu cân bằng sinh học: Thiếu cân bằng sinh học có thể làm tăng nguy cơ lúa bị sâu đục thân. Khi không có sự cân bằng giữa các loài côn trùng hại và loài côn trùng dụng, sâu đục thân trên lúa có thể tăng sinh và gây hại nặng.
• Thiếu hệ thống kiểm soát hóa học hiệu quả: Sự thiếu hiệu quả trong việc sử dụng các phương pháp kiểm soát hóa học để ngăn chặn sự phát triển của sâu đục thân hại lúa là một nguyên nhân khác. Sự chọn lựa không đúng loại hoặc liều lượng thuốc có thể dẫn đến sự phát triển của sâu kháng thuốc.
• Thời tiết: Điều kiện thời tiết như nhiệt độ và độ ẩm có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu đục thân lúa. Môi trường ẩm ướt thường là lý tưởng cho sâu phát triển và tấn công cây lúa.
• Không chăm sóc và theo dõi định kỳ: Không chăm sóc và theo dõi định kỳ về tình trạng của đồng lúa có thể làm giảm khả năng phát hiện sớm sự tấn công của sâu đục thân trên lúa.

Nguyên nhân dẫn đến lúa bị sâu đục thân

4. Các loại sâu đục thân lúa nào thường xuyên gây hại 

Hiện nay, các nhà nghiên cứu đã phân loại rằng có 4 loại sâu đục thân hại lúa như sau:  

• Sâu đục thân bướm hai chấm
• Sâu đục thân năm vạch đầu nâu
• Sâu đục thân năm vạch đầu đen
• Sâu bướm cú mèo

Trong số những loài này, sâu đục thân hại lúa bướm hai chấm được xác định là loại phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ tấn công lên đến 95 - 98%. Loài sâu này được biết đến với tên khoa học là Scirpophaga incertulas và thường xuất hiện nhiều ở môi trường ấm nóng với độ ẩm cao. Do đó, các đồng lúa ở miền Nam Việt Nam và một số tỉnh miền Trung thường phải đối mặt với nguy cơ bị sâu đục thân hại lúa cao hơn so với miền Bắc.

Đáng chú ý, sâu đục thân bướm hai chấm có khả năng gây hại trong suốt quá trình sinh trưởng của lúa, kể cả giai đoạn mạ. Do đó, việc nắm rõ đặc tính của loài sâu đục thân lúa này là quan trọng để triển khai các biện pháp phòng ngừa và điều trị một cách hiệu quả, đảm bảo sự bảo vệ tốt nhất cho đồng lúa trong mùa vụ.

Các loại sâu đục thân lúa nào thường xuyên gây hại 

5. Các biện pháp phòng trừ sâu đục thân hại lúa

Với tình trạng lúa bị sâu đục thân mọi người cần tìm ra các biện pháp phòng ngừa và loại trừ kịp thời để bảo vệ mùa màng: 

5.1 Cách phòng ngừa sâu đục thân lúa

• Cày bừa và vệ sinh đồng ruộng sau mỗi vụ thu hoạch: Cày bừa giúp đảo đất, loại bỏ gốc rạ, và tiêu diệt những mảnh vụn thân lá cây trồng, giảm nguồn thức ăn cho sâu đục thân. Vệ sinh đồng ruộng đồng nghĩa với việc loại bỏ tổ và ổ bệnh, giảm khả năng sinh sản và phát triển của sâu đục thân hại lúa.
• Gieo mạ thành từng khoảng, từng giống: Phương pháp này giúp quản lý và theo dõi cây trồng một cách hiệu quả. Nó cũng giảm sự lây lan lúa bị sâu đục thân giữa các cây trồng cùng giống, hỗ trợ phát hiện và xử lý sớm các vụ nhiễm sâu, giảm thiểu thiệt hại.
• Trồng cây thu hút thiên địch: Các loại cây thu hút thiên địch như tò vò, ong bắp cày, và ong mắt đỏ có thể được trồng xung quanh đồng lúa. Những loài này là kẻ thù tự nhiên của sâu đục thân, giúp tự nhiên kiểm soát số lượng sâu đục thân trên lúa.
• Cân đối lượng phân bón: Sử dụng phân bón cân đối và theo quy trình giúp tăng cường sức đề kháng của cây trồng, giúp chúng chống lại sâu đục thân hại lúa và các bệnh hại khác. Tránh sử dụng phân bón đạm quá mức, vì điều này có thể khuyến khích sự phát triển của sâu đục thân.
• Điều tiết nước tưới: Kiểm soát lượng nước tưới cho cây trồng là biện pháp quan trọng. Nước dư thừa, đặc biệt là trong giai đoạn mọc trổ, có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu đục thân hại lúa. Điều này nên được kiểm soát để đảm bảo nước tưới phù hợp với nhu cầu của cây trồng và tránh dư thừa.

5.2 Cách quản lý khi lúa bị sâu đục thân tấn công

Quản lý sâu đục thân trên lúa khi lúa bị tấn công đòi hỏi các biện pháp khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn và biểu hiện của bệnh. Khi phát hiện sâu đục thân hại lá ở giai đoạn đầu, có thể áp dụng các biện pháp thủ công mà không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Điều này không chỉ an toàn mà còn giúp tiết kiệm chi phí trong quá trình chăm sóc nông trại.

Các biện pháp kỹ thuật có thể được áp dụng, bao gồm sử dụng bẫy lồng đèn, loại bỏ những cây lúa héo và tiêu trừ ổ trứng. Khi phát hiện mật độ trứng sâu đạt khoảng một nửa ổ trên mỗi mét vuông ở giai đoạn làm đòng, và kết hợp với theo dõi bướm vũ hóa trước lúa trổ, người nông dân có thể sử dụng các chế phẩm bảo vệ thực vật để quản lý sâu đục thân lúa một cách hiệu quả.

Như vậy những kiến thức được cung cấp trong bài viết trên đã giúp bạn có được thông tin cần thiết để xử lý tình trạng sâu đục thân hại lúa. Ngoài ra bạn cũng có thể giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng thuốc diệt sâu đục thân lúa. Hiện nay, Sahari cũng là địa chỉ uy tín chuyên cung cấp các dòng thuốc trừ sâu bệnh gây hại mà bạn có thể an tâm lựa chọn. Khi cần hỗ trợ hãy liên hệ ngay với Sahari để được tư vấn và báo giá chi tiết.

Thông tin liên hệ:

SAHARI

• Email: sahari.ncudnd@gmail.com
• Hotline 24/7: 0789917928 - 0845656606 - 0909085074
• Trang web: https://sahari.com.vn/
• Địa chỉ: 477 Quốc lộ 22, Ấp Bến Đò 1, Xã Tân Phú Trung, Huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh