BÍ QUYẾT NÔNG DÂN: CÁCH BÓN PHÂN CHO CÂY LÚA ĐỂ HẠT MẨY, NĂNG SUẤT CAO

Bón phân đúng cách cho cây lúa là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả canh tác và năng suất vụ mùa. Với vai trò quan trọng như "nguồn thức ăn" cho cây trồng, phân bón không chỉ giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh mà còn nâng cao khả năng kháng sâu bệnh, đảm bảo chất lượng hạt và giảm chi phí sản xuất. Việc nắm vững cách bón phân cho cây lúa theo từng giai đoạn sinh trưởng giúp nông dân tối ưu hóa nguồn dinh dưỡng, tránh lãng phí và ô nhiễm môi trường.

Bài viết dưới đây Sahari sẽ chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và kỹ thuật bón phân phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của cây lúa, giúp bà con nông dân đạt hiệu quả canh tác cao nhất trong điều kiện thời tiết ngày càng khắc nghiệt và biến động.

1. Tại sao cần bón phân đúng cách cho cây lúa?

Cây lúa cần được cung cấp đầy đủ dưỡng chất trong suốt quá trình sinh trưởng để phát triển tối ưu. Nắm vững cách bón phân cho cây lúa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo hiệu quả kinh tế cao nhất.

1.1. Tác động của phân bón đến năng suất và sức khỏe cây lúa

Phân bón đóng vai trò như "thực phẩm" cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho cây lúa, quyết định đến 50-70% năng suất. Mỗi loại phân bón có tác dụng riêng:

• Đạm (N): Kích thích sinh trưởng thân lá, quyết định số bông và số hạt/bông
• Lân (P): Thúc đẩy phát triển hệ rễ, giúp cây khỏe mạnh và chống đổ ngã
• Kali (K): Tăng khả năng chống chịu sâu bệnh, nâng cao tỷ lệ hạt chắc
• Vi lượng: Bổ sung các nguyên tố vi lượng cần thiết cho quá trình sinh hóa

Nghiên cứu cho thấy, áp dụng đúng cách bón phân cho cây lúa có thể tăng năng suất từ 15-30% so với canh tác truyền thống.

1.2. Hậu quả khi bón không đúng kỹ thuật

Việc bón phân không đúng cách sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Lãng phí kinh tế khi 30-40% lượng phân bị rửa trôi, bay hơi
• Cây lúa sinh trưởng không cân đối: bón nhiều đạm làm cây ra đòng chậm, dễ đổ ngã
• Gia tăng sâu bệnh hại do cây mềm yếu, nhất là bệnh đạo ôn, rầy nâu
• Ô nhiễm môi trường nước, đất khi phân bón dư thừa tích tụ

Tại sao cần bón phân đúng cách cho cây lúa?

2. Nguyên tắc cơ bản khi bón phân cho lúa

Để áp dụng hiệu quả cách bón phân cho cây lúa, nông dân cần tuân thủ các nguyên tắc quan trọng sau.

2.1. Lựa chọn loại phân bón phù hợp

Không phải loại phân nào cũng phù hợp với mọi thời điểm. Nên kết hợp các loại phân khác nhau:

• Phân hữu cơ: Cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, giữ ẩm tốt
• Phân NPK: Cân đối các nguyên tố đa lượng, tiện lợi khi sử dụng
• Phân đơn: Bổ sung riêng lẻ các nguyên tố theo nhu cầu từng giai đoạn
• Phân bón lá: Xử lý nhanh khi cây thiếu dinh dưỡng cục bộ

2.2. Điều chỉnh liều lượng theo nhiều yếu tố

Cần điều chỉnh liều lượng phân bón dựa trên:

• Giống lúa: Giống năng suất cao cần nhiều phân hơn giống thông thường
• Thời gian sinh trưởng: Giống ngắn ngày cần bón tập trung, giống dài ngày bón dàn trải
• Đặc điểm thổ nhưỡng: Đất cát cần bón nhiều lần với liều lượng nhỏ, đất sét nặng cần bón sớm
• Mùa vụ: Vụ Đông Xuân thường cần nhiều phân hơn vụ Hè Thu

2.3. Đảm bảo cân đối giữa các thành phần dinh dưỡng

Tỷ lệ cân đối giữa các nguyên tố dinh dưỡng là yếu tố quyết định hiệu quả của cách bón phân cho cây lúa:

• Giai đoạn đầu: cần nhiều lân (P) để phát triển rễ
• Giai đoạn đẻ nhánh: tăng đạm (N) để thúc đẩy sinh trưởng
• Giai đoạn làm đòng, trổ bông: tăng kali (K) để hình thành hạt chắc

Khuyến cáo tỷ lệ NPK trung bình cho 1ha lúa: 100-120kg N, 60-80kg P2O5, 80-100kg K2O.

Nguyên tắc cơ bản khi bón phân cho lúa.

3. Các giai đoạn bón phân cho cây lúa

Nắm vững các giai đoạn bón phân là yếu tố then chốt trong cách bón phân cho cây lúa hiệu quả.

3.1. Bón lót (trước khi gieo sạ hoặc cấy)

Bón lót là khâu chuẩn bị nền tảng dinh dưỡng ban đầu cho cây lúa phát triển khỏe mạnh.

Mục đích:

• Cung cấp chất hữu cơ cải tạo đất
• Tạo nguồn dinh dưỡng sẵn có cho cây con
• Kích thích hệ rễ phát triển mạnh

Loại phân và liều lượng tiêu biểu:

• Phân chuồng hoai mục: 8-10 tấn/ha
• Supe lân: 300-400 kg/ha
• NPK: 200-300 kg/ha (tùy công thức)
• 30% tổng lượng đạm và kali của cả vụ

Cách bón: Rải đều và cày lật đất trước khi ngâm ruộng 7-10 ngày, đảm bảo phân tiếp xúc tốt với đất.

3.2. Bón thúc lần 1 (khi lúa bén rễ hồi xanh)

Đây là thời điểm quan trọng trong cách bón phân cho cây lúa, thường thực hiện 7-10 ngày sau gieo hoặc cấy.

Mục đích:

• Hỗ trợ cây lúa phục hồi sau cấy
• Thúc đẩy quá trình bén rễ, hồi xanh
• Tạo đà cho giai đoạn đẻ nhánh

Loại phân và liều lượng:

• 25-30% tổng lượng đạm
• 20-25% tổng lượng kali
• Có thể bổ sung NPK tỷ lệ cao đạm (VD: NPK 25-5-5)

Thời điểm và kỹ thuật bón:

• Bón khi ruộng đủ ẩm, không quá úng
• Rút nước cạn trước khi bón, sau bón 1-2 ngày mới tưới lại
• Rải đều khắp ruộng, tránh để phân tiếp xúc trực tiếp với cây

Các giai đoạn bón phân cho cây lúa.

3.3. Bón thúc đẻ nhánh (15-22 ngày sau sạ)

Giai đoạn quyết định số lượng bông trên đơn vị diện tích, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất.

Mục đích:

• Thúc đẩy quá trình đẻ nhánh tối đa
• Tăng số bụi lúa hữu hiệu
• Bổ sung dinh dưỡng cho quá trình phân hóa đòng

Loại phân và liều lượng:

• 40-45% lượng đạm còn lại
• 30-35% lượng kali còn lại
• Có thể bổ sung phân bón lá chứa trung vi lượng

Lưu ý quan trọng:

• Bón vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát
• Tránh bón khi trời nắng gắt hoặc sắp mưa lớn
• Đảm bảo ruộng đủ nước (3-5cm) sau khi bón

3.4. Bón đón đòng (30-45 ngày sau sạ)

Đây là giai đoạn cuối cùng trong cách bón phân cho cây lúa, thực hiện trước khi lúa trổ 10-15 ngày.

Mục đích:

• Thúc đẩy quá trình làm đòng, trổ bông
• Tăng tỷ lệ hạt chắc và trọng lượng hạt
• Nâng cao chất lượng gạo

Loại phân và liều lượng:

• Phần đạm còn lại (20-25%)
• Phần kali còn lại (40-45%)
• Nên bổ sung phân vi lượng chứa Bo, Zn, Si

Kỹ thuật bón hiệu quả:

• Bón khi lúa đã ngưng đẻ nhánh, bắt đầu ôm đòng
• Rút nước cạn trước khi bón, sau bón tưới đẫm
• Tránh để phân dính vào thân lá gây cháy lá

3.5. Bón bổ sung/phun phân bón lá (nếu cần)

Trong cách bón phân cho cây lúa hiện đại, việc bón bổ sung và phun phân bón lá ngày càng phổ biến.

Vai trò:

• Khắc phục hiện tượng thiếu dinh dưỡng cục bộ
• Cải thiện sức khỏe lúa vào thời điểm bất lợi
• Tác động nhanh khi cây yếu hoặc gặp thời tiết xấu

Thời điểm áp dụng:

• Khi lúa có biểu hiện thiếu dinh dưỡng (vàng lá, sinh trưởng chậm)
• Sau khi ruộng lúa bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết xấu
• Giai đoạn làm đòng, trổ bông để tăng tỷ lệ đậu hạt

Loại phân bón lá phổ biến:

• Phân bón lá chứa đa lượng NPK
• Phân vi lượng (Bo, Zn, Si, Mg)
• Phân bón lá kết hợp chất kích thích sinh trưởng

Xem thêm: CÁCH BÓN PHÂN CHO CÂY CAM QUÝT ĐÚNG KỸ THUẬT GIÚP QUẢ TO, NGỌT VÀ SAI TRĨU CÀNH

Các giai đoạn bón phân cho cây lúa.

4. Lưu ý quan trọng khi bón phân cho lúa

Để áp dụng hiệu quả cách bón phân cho cây lúa, nông dân cần chú ý một số điểm sau.

• Rút nước cạn trước khi bón phân, đặc biệt với phân đạm, để phân không bị loãng và cây hấp thu tốt hơn.
• Giữ mực nước 1–3cm trong 1–2 ngày sau khi bón để phân hòa tan và thấm đều, giúp lúa hấp thu hiệu quả.
• Áp dụng kỹ thuật tưới ngập – khô xen kẽ để tiết kiệm nước, hạn chế rửa trôi phân và kích thích bộ rễ phát triển.
• Tránh để ruộng khô nứt nẻ sau khi bón, vì dinh dưỡng sẽ bị thất thoát và cây dễ bị sốc phân.
• Không bón phân khi trời mưa lớn hoặc ruộng ngập sâu, vì phân dễ bị cuốn trôi, giảm hiệu quả.
• Bón vào sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế bay hơi và giúp phân phát huy tác dụng tối đa.
• Quan sát màu lá và tình trạng lúa để điều chỉnh phân: lá xanh đậm, rũ (thừa đạm); lá vàng nhạt, chậm lớn (thiếu đạm); lá tím, rễ kém (thiếu lân); mép lá cháy khô (thiếu kali hoặc đất bị mặn).
• Luân phiên các loại phân đạm (urê, SA, DAP), kết hợp phân hữu cơ và vô cơ để cân đối dinh dưỡng, cải tạo đất và tránh hiện tượng cây “quen thuốc”.
• Áp dụng đúng công thức phân bón theo khuyến cáo của cơ quan kỹ thuật, đồng thời điều chỉnh lượng bón dựa trên loại đất và điều kiện canh tác của từng vùng.

Nắm vững cách bón phân cho cây lúa là yếu tố then chốt quyết định thành công của vụ mùa. Việc áp dụng đúng kỹ thuật bón phân không chỉ giúp tăng năng suất, chất lượng lúa mà còn tiết kiệm chi phí đầu tư, bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân.

Mỗi ruộng lúa có đặc điểm riêng về thổ nhưỡng, điều kiện canh tác và giống lúa, vì vậy người nông dân cần linh hoạt điều chỉnh cách bón phân cho cây lúa phù hợp với điều kiện thực tế. Bên cạnh đó, việc thường xuyên cập nhật kiến thức, học hỏi các tiến bộ kỹ thuật mới sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón, góp phần phát triển nền nông nghiệp bền vững.

Để nâng cao năng suất và chất lượng lúa, bà con nên lựa chọn các dòng phân bón chuyên dụng và áp dụng kỹ thuật bón hợp lý. Sahari đồng hành cùng nông dân với giải pháp dinh dưỡng toàn diện, sản phẩm chất lượng cao và đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ tận nơi, giúp bà con canh tác lúa hiệu quả, tiết kiệm chi phí và mang lại lợi nhuận bền vững. 

Liên hệ ngay với Sahari để được tư vấn chi tiết và nhận ưu đãi đặc biệt cho vụ mùa sắp tới

THÔNG TIN LIÊN HỆ SAHARI:

Nhà máy: 477 Quốc lộ 22, Ấp Bến Đò 1, Xã Tân Phú Trung, Huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Hotline 24/7 - Trợ lý hành chính: 0789 917 927

Hotline Khu vực miền đông/trung/bắc: 0856555585

Hotline kỹ thuật sản phẩm hoá chất: 0917733600

Hotline khu vực miền tây: 0702984270